بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تبیین رابطه میان ویژگیهاي شخصیتی و کیفیت زندگی با ویژگیهاي جمعیتشناختی درکارکنان بیمارستان MRI شهر شیراز است. طرح کلی پژوهش از نوع توصیفی همبستگی است. نمونه مورد نظر در این پژوهش را 211 نفر 129 - زن و 82 مرد - تشکیل میدهند که با استفاده از روش نمونهگیري تصادفی طبقهاي انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه ویژگیهاي شخصیتی نئو و پرسشنامه کیفیت زندگی - SF36 - بود. دادههاي جمعآوري شده مورد تحلیل آماري قرار گرفت و نتایج نشان داد که بین ابعاد مختلف کیفیت زندگی و ویژگیهاي شخصیتی مردان و زنان همبستگی معناداري وجود داشت. تفاوت معنیداري بین نمره کل کیفیت زندگی زنان و مردان دیده نشد. همچنین تفاوت معنیداري در میانگین ابعاد کیفیت زندگی در گروههاي مختلف تحصیلی به دست آمد. تحصیلات در شکلگیري ویژگیهاي شخصیتی مؤثر بود.
کلید واژهها: ویژگیهاي شخصیتی، کیفیت زندگی، ویژگیهاي جمعیتشناختی.
مقدمه
کیفیت زندگی و به طور اخص کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی، به زمینههاي سلامتی فیزیکی، روانشناختی و اجتماعی ارتباط دارد که تحت تأثیر تجربهها، اعتقادات، انتظارات و ادراکات فرد است - تستا و سیمون،. - 1996کیفیت زندگی ادراك ذهنی فرد از میزان برآورده شدن اهداف، نیازها و آرزوهاي خود است. بنابراین کیفیت زندگی نوعی قضاوت شناختی در مورد شکاف بین واقعیت موجود فرد و موقعیتهاي زندگی ایدهآل اوست که رفتار عاطفی مثبت یا منفی را در فرد برمیانگیزد - فرچ،. - 1994 شخصیت الگوهاي معنی از رفتار و شیوههاي تفکر است که نحوه سازگاري را به محیط تعیین میکنند. به عبارت دیگر مردم در شرایط گوناگون به این گرایش دارند که به طرز نسبتا معینی تفکر کنند یا دست به عمل بزنند.
رفتار نتیجه تعامل ویژگیهاي شخصیت با شرایط مادي و اجتماعی محیط است. شخصیت داراي دو بعد اجتماعی و فردي است. وقتی از رفتار صحبت میشود منظور شخصیت اجتماعی است یعنی آن قسمت از »شخص« که دیگران میبینند و میشنوند. همان تصوري که شخص که خودش به دنیا عرضه میکند و جنبه خصوصی و ناآشکار شخصیت شامل تخیلات، تفکرات و تجاربی است که شخص نمیخواهد دیگران را در آنها سهیم کند - اتکینسون،1983؛ ترجمه براهنی،. - 1372 شخصیت یکی از عوامل مؤثر در ایجاد تفاوتهاي فردي و مجموعهاي از صفات و ویژگیهاي شخصی است که میتواند براي مقایسه اشخاص با یکدیگر مورد استفاده قرار گیرد.
شخصیت فردي ما، تحت تأثیر محیط شکل میگیرد. گروههایی از اشخاص که در یک موقعیت قرار گرفتهاند، رفتاري متفاوت با گروههاي شبیه خود که در موقعیتهاي دیگري قرار دارند خواهند داشت. صفات شخصیتی میتوانند بر چگونگی تشخیص و تفسیر محیط اطراف به وسیله فرد اثر بگذارند و بر کیفیت زندگی او نقش بهسزایی داشته باشند - مورهد،1989؛ ترجمه الوانی و معمارزاده،. - 1375 پري هودووا و همکاران - - 2010 در بررسی تأثیر شخصیت و پریشانی روانی بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در دریافت کنندگان پیوند کلیه به این نتیجه رسیدند که تحصیلات بالاتر، درآمد بیشتر، برون گرایی بیشتر و نورزگرایی کمتر با کیفیت زندگی بهتر مرتبط است. وندون و همکاران - - 2011 در بررسی کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به آسم به این نتیجه رسیدند که نوجوانان با میزان پایین نوروزگرایی و میزان بالاي توافقپذیري و برونگرایی کیفیت زندگی بهتري دارند.
گروسی فرش و صوفیانی - - 1387 در بررسی رابطه بین ابعاد شخصیت و سلامت عمومی در دانشجویان به این نتیجه رسیدند که بین مؤلفههاي برونگرایی و با وجدان بودن با سلامت عمومی رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد. نادي و سجادیان - - 1389 در بررسی تحلیل مسیر رابطه بین ویژگیهاي شخصیتی و وابستگی به اینترنت با کیفیت زندگی کاربران کافینتهاي شهر اصفهان به این نتیجه رسیدند که مؤلفههاي برونگرایی، وجدانی بودن، توافقپذیري با وابستگی به اینترنت رابطه معنادار منفی داشتند.هدفهاي پژوهش: تبیین رابطه میان ویژگیهاي شخصیتی و کیفیت زندگی در زنان و مردان، تبیین تفاوت کیفیت زندگی زنان و مردان، تبیین تفاوت ویژگیهاي شخصیتی زنان و مردان، تبیین تأثیر تحصیلات و شغل بر ابعاد کیفیت زندگی، تبیین تأثیر تحصیلات و شغل بر ابعاد ویژگیهاي شخصیتی
روش
طرح کلی پژوهش با توجه به موضوع و هدف پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی میباشد.جامعه و نمونهي مورد مطالعه: جامعه آماري پژوهش حاضر را کلیه کارکنان شاغل بیمارستان MRI شهر شیراز تشکیل میدهند که شامل240 پزشک، 350 پرستار، 100 کارمند و 112 خدمه که در مجموع شامل 802 نفر میباشند. نمونه آماري حاضر عبارتند از256 نفر از پرسنل بیمارستان که به روش نمونهگیري طبقهاي انتخاب شدند.ابزارهاي پژوهش: پرسشنامه ویژگیهاي شخصیتی نئو که توسط کاستا و مک کري ساخته شده و 60 گویه و 5 مؤلفه دارد. روایی و پایایی آن توسط کیامهر - - 1381 و محمدي - - 1387 در ایران تأیید شده است. پرسشنامه کیفیت زندگی SF36 که توسط وارو شربون تهیه شده و 36گویه و 8 مؤلفه دارد. روایی و پایایی آن در ایران توسط منتظري و گشتاسبی - 1384 - تأیید شده است.
یافتهها
به منظور آزمون سوالات این پژوهش از آزمون ضریب هبستگی پیرسون، آزمون تی مستقل و آزمون تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد که در ادامه گزارش نتایج حاصل از این بررسی خواهیم پرداخت.
سؤال : 1 آیا بین ابعاد ویژگیهاي شخصیتی و کیفیت زندگی مردان رابطه معنادار وجود دارد؟
همان گونه که در جدول شماره یک مشاهده میشود. مؤلفه روان نژندي در مردان با تمام مؤلفههاي کیفیت زندگی رابطه معنادار منفی دارد.مؤلفههاي برونگرایی، توافقپذیري و با وجدان بودن با تمام مؤلفههاي کیفیت زندگی رابطه معنادار مثبت دارد. مؤلفه باز بودن با مؤلفههاي محدودیت ایفاي نقش به دلایل جسمانی و مؤلفه خستگی یا نشاط رابطه معنادار مثبت دارد.
سؤال :2 آیا بین ابعاد ویژگیهاي شخصیتی و کیفیت زندگی زنان رابطه معنادار وجود دارد؟
همانگونه که در جدول شماره 1 مشاهده میشود مؤلفه روان نژندي در زنان با تمام مؤلفههاي کیفیت زندگی رابطه معنادار منفی دارد.مؤلفههاي برونگرایی، توافقپذیري و با وجدان بودن با تمام مؤلفههاي کیفیت زندگی رابطه معنادار مثبت دارد. مؤلفه باز بودن با مؤلفههاي محدویت ایفاي نقش به دلایل جسمانی و سلامت روانی رابطه معنادار مثبت دارد.
سؤال : 3 آیا بین نمره کل کیفیت زندگی مردان و زنان تفاوت معنادار وجود دارد؟
به منظور مقایسه کیفیت زندگی در دو گروه زنان و مردان از آزمون تی مستقل استفاده شد. نتایج این تحلیل در جدول شماره دو ارائه شده است.
همانگونه که در جدول دو دیده میشود، تفاوت معنیداري بین نمرهي کل کیفیت زندگی زنان و مردان دیده نمیشود. همچنین، بنابر آزمون لوین، واریانسهاي دو گروه همگن هستند.
سؤال : 4 آیا تحصیلات و شغل تفاوتی در کیفیت زندگی ایجاد میکند؟ به منظور پاسخ به این سؤال از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد. نتایج این تحلیل در جدول سه ارائه شده است.
جدول .3 تحلیل واریانس یک راهه - آنووا - بر روي مؤلفههاي کیفیت زندگی برحسب تحصیلات
