بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه: هدف از این مطالعه رابطهی دینداری و تابآوری در دانشآموزان پسر مقطع متوسطهی شهرستان ملکان در سال 94-95 میباشد. تحقیق حاضر از لحاظ روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف کاربردی میباشد. جامعهی آماری این پژوهش شامل کلیهی دانشآموزان پسر شهرستان ملکان است که ازمیان آنها 100 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمعآوری اطلاعات از پرسشنامهی دینداری گلارک و استارک - 1965 - و پرسشنامهی تاب آوری کونر و دیویدسون - 2003 - استفاده شد. سپس دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS20 تحلیل گردید. نتایج بدست آمده نشان داد بین دینداری و تاب-آوری دانشآموزان رابطهی مثبت معنادار وجود دارد.
مقدمه
طی سالهای اخیر، پژوهشگران به پژوهش دربارهی تابآوری به عنوان سازهای نویدبخش در جهت کاهش آسیبهای فردی و اجتماعی و افزایش سلامت و رفاه بشر توجه کردهاند. تاب آوری یعنی اینکه افراد چگونه میتوانند مشکلات زندگی خود را در عین داشتن استرس و فشار با موفقیت سپری کنند. این سازه براساس رویکرد مبتنی بر نقاط قوت بنا نهاده شده و حاکی از قابلیت افراد در کنار آمدن با مشکلات و خطرات میباشد - گیترمن و جرمین1، . - 2008 وینست - 2007 - 2 معتقد است، تاب آوری موجبات یادگیری مهارتهای رفتاری و شناختی به منظور تسلط بر موقعیتهای استرس آفرین به ویژه در مناسبات بینفردی را فراهم میکند.
در محیط آموزشی دانشآموزان دارای تاب-آوری، به رغم موانع و مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در سطح بالایی موفق میشوند - کابرا و پادیلا3، . - 2004 فردی که دارای تابآوری است، چارهساز و انعطافپذیر بوده، مطابق تغییرات محیطی خود را وفق میدهد و بعد از برطرف شدن عوامل فشارزا به سرعت به حالت بهبود باز میگردد. افرادی که در انتهای سطح پایین تابآوری هستند - بر روی پیوستار تابآوری بالا و تابآوری پایین - به مقدار ناچیزی خودشان را با موقعیتهای جدید وفق میدهد، اینها بهکندی از موقعیتهای فشارزا به حالت عادی و طبیعی بهبود مییابند.
نتایج پژوهش ایساکسون - 2002 - 5 نشان داد که دانشآموزان تابآور قادرند احساس خودکارآمدیشان را حفظ کنند، شرایطشان را ارزیابی کنند، تعهد به اهدافشان را تقویت کنند و رفتار انگیزش را افزایش دهند و در نتیجه پیشرفت بالایی کسب میکنند. مارتین و مارش - 2006 - 6 با بررسی دانشآموزان دبیرستانی نشان دادند که میزان تابآوری در کاهش یا افزایش انگیزهی تحصیلی دانشآموزان نقش مهمی دارد. دانشآموزان دارای تابآوری بالا به دلیل اعتماد به نفس و خودکارآمدی بالاتر میتوانند نتایج بهتری کسب کنند.
متغیر دیگر این تحقیق، دینداری است که مفهومی پیچیده و چند بعدی بوده و شامل تأثیرات مستقیم، غیرمستقیم و متقابل است - استاکس و الیسون7، . - 2010 دینداری از یک طرف موجب میشود رفتار فرد تأیید اجتماعی را در پی داشته باشد و از طرف دیگر موجب افزایش منابع روانشناختی نظیر عزتنفس، رضایت از خود و اعتماد به نفس میشود - لین و همکاران، 1999؛ به نقل از موسیک و ویلسون8، . - 2003 یرفی - 1382 - در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که بین اعتقادات مذهبی و تنش در آزمودنیهای زن و مرد شاغل در دبیرستانهای تهران رابطهی معکوس معنیدار وجود دارد.
بنابراین هرچه نمرهی اعتقادات مذهبی افراد بالاتر باشد میزان تنش آنها پایینتر است. در تلاش برای شناسایی عوامل ارتقا دهندهی تابآوری، برخی محققان به بررسی و مطالعهی دینداری روی آورده-اند. شواهدی که نقش مذهب را بهعنوان یک مکانیسم حفاظتی در نوجوانان در معرض خطر بررسی کردهاند، حاکی از آن است که دینداری میتواند باعث ارتقاء تابآوری در آنها شود - بال، ارمستید، استین1، . - 2003 در ایران نیز شریفی، مهرابیزاده هنرمند و شکرکن - 1384 - رابطهی نگرش دینی و سلامت عمومی و شکیبایی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز را بررسی کردهاند. یافتهها حاکی از آن بود که نگرش دینی با افزایش سلامت عمومی و شکیبایی رابطهی مثبت معناداری دارد. هاشمی و جوکار - 1390 - بین تعالی معنوی و تابآوری و حمید، کیخسروانی، بابامیری و دهقانی - - 1391 بین هوش معنوی و تابآوری رابطهی مثبت معناداری یافتهاند.
فرضیهها فرضیه اول: بین دینداری و تابآوری دانشآموزان پسر شهرستان ملکان رابطه وجود دارد.
فرضیه دوم: با استفاده از دینداری میتوان تابآوری دانشآموزان پسر شهرستان ملکان را پیش بینی نمود.
روش نوع و طرح پژوهش: با توجه به اینکه در این پزوهش هدف بررسی رابطهی بین دینداری و تابآوری در دانشآموزان است نوع پژوهش توصیفی همبستگی می باشد.
جامعهی آماری، نمونه و روش نمونهگیری
جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیهی دانشآموزان پسر شهرستان ملکان در سال 1394-1395 میباشد. نمونه این پزوهش، 100 نفر میباشد که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.
ابزار پژوهش:
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات از ابزارهای زیر استفاده شده است الف - پرسشنامهی دینداری گلارک و استارک: - 1965 - 2 این پرسشنامه 33 گویهای است که برای دینداری قائل به چهار بعد اعتقادی، عاطفی، مناسکی و پیامدی است - به نقل از دلبری،. - 1383 این پرسشنامه را در ایران مولفان مختلف اعتباریابی و بر دین اسلام منطبق کردهاند - برای مثال سراجزاده، 1377؛ طالبان، 1380؛ دلبری، 1383 به نقل از فرجی و کاظمی، . - 1386 دراین تحقیق از نسخهی اعتباریابی شدهی دلبری - 1383 - استفاده شد دلبری - 1383 - برای بررسی روایی پرسشنامه از روشهای محتوایی و سازهای و برای بررسی پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده کرده است. مقدار ضریب آلفا در پژوهش دلبری - 1383 - برای بعد اعتقادی 10 - گویه - 0/86، برای بعد عاطفی 6 - گویه - 0/82، برای بعد مناسکی 9 - گویه - 0/88، برای بعد پیامدی 8 - گویه - 0/81 و برای دینداری کل 33 - گویه - 0/89گزارش شده است.
