بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله با هدف بررسی و ارائه پیشینه مختصری از آموزش روانشناسی مدرسه و نقش و کارکرد و صلاحیت حرفه ای روانشناسان مدرسه براساس مستندات انجمن روانشناسی امریکا و انجمن ملی روانشناسان مدرسه - NASP - می پردازد. مطالعه مروری نشان میدهد اگرچه این انجمنها باهم هماهنگاند ولی هر کدام مسیر جداگانهای را در توسعه روانشناسی مدرسه داشتهاند. روانشناسی مدرسه به عنوان یکی از شاخههای تخصصی روانشناسی، یک حرفهینسبتاً جدید و کارورز محور می باشد.
روانشناسان مدرسه در هر دو زمینه روانشناسی و تعلیم و تربیت آموزش می بینند. آموزش آنها در زمینه سلامت روانی، مداخلات آموزشی، تحول کودک، یادگیری، رفتار، انگیزش، برنامهریزی درسی-آموزشی، سنجش، مشاوره و نظام های آموزشی در مدرسه میباشد نگرانیهای که در ارتباط با این رشته شده عبارت از عدم رعایت استانداردهای آموزشی NASP و استانداردهای APA، عدم تخصص در زمینهای خاص، عدم توسعه مطلوب روانشناسی مدرسه در سطح دکتری و زنانه شدن رشته روانشناسی مدرسه است.
مقدمه
روانشناسی مدرسه به عنوان یکی از شاخههای تخصصی روانشناسی، حرفهاینسبتاً جدید و در حال رشد می باشد و هدف آن کمک به دانشآموزان در زمینههای هیجانی، رفتاری، اجتماعی و تحصیلی است - میلر، اروین و گیمپلٌ، . - 2006 روانشناسی مدرسه یک رشته کارورز محورٍ است؛ چرا که بیشتر روانشناسان مدرسه در محیط عملیَ یعنی مدارس فعالیت میکنند - میلر، دی اورنلز و ماریکلُ، . - 2010 روانشناسی مدرسه به طور رسمی به عنوان یک تخصص دکتری و یکی از شاخههای اصلیِ روانشناسی توسط انجمن روانشناسی آمریکا - APA - ّ پذیرفته شده و شاخه 16 این انجمن به روانشناسی مدرسه اختصاص داده شده است.
در سال 1969 نیز انجمن ملی روانشناسان مدرسه - NASP - ْ برای اولین بار تشکیل گردید تا مدافع منافع کارورزان روانشناسان مدرسه غیر دکتری باشد - میلر، دی اورنلز و ماریکل، . - 2010 در حال حاضر دو انجمن روانشناسی امریکا و انجمن ملی روانشناسان مدرسه در آموزش و سیاست گذاریهای این رشته ایفای نقش میکنند - فاگانَ، . - 1994 لایتنر ویتمرُ 1956 - ؛ - 1867، استنلی هالًٌ 1924 - ؛ - 1844 و آرنولد گزلٌٌ 1961 - ؛ - 1880 را پایهگذاران اصلی روانشناسی مدرسه میدانند - فاگان، 2002؛ فاگان و ویزٌٍ، . - 2007 از نظر ادواردزٌَ 1971 - ؛ ص - 10 روانشناسان مدرسه به عنوان مربیانیٌُ هستند که آموزشهای اضافی در زمینه روانشناسی دیدهاند و یا مثل روانشناسان بالینیٌِ هستند که در مدارس مشغول به کار شدهاند.
ادواردز بیان می کند یک روانشناس تأثیرگذار در مدرسه باید آموزشهای تخصصی فشردهای را در زمینه روانشناسی و تعلیم و تربیت داشته باشد چرا که روانشناسی مدرسه با فرآیند تربیت مرتبط است. از نظر او روانشناسان مدرسه در ابتدا باید برای معلمان و مدیران، مشاور باشند و در جهت بهبود نظام آموزشی حرکت کنند - ص . - 11 جکسونٌّ - 1997 - بیان میکند روانشناسان مدرسه عمل نظارت، ارزیابی، سنجش و تشخیص را انجام داده و به مشاوره شخصی، گروهی و خانواده ای با دانشآموزان می پردازد.
براساس مستندات انجمن ملی روانشناسی مدرسه - NASP - ، روانشناسان مدرسه خدمات خود را در پنج حوزه مشاوره، ارزیابی، مداخله، پیشگیری، پژوهش و برنامهریزی ارائه میکنند - انجمن ملی روانشناسی مدرسه، . - 2008 در متون 94-142 قانون آموزش برای همه کودکان دارای محدودیتٌ - 1972 - روانشناسان مدرسه باید به ارزیابی شرایط محدود کننده رفتار کودکان و مداخله به هنگام بپردازند و مشاوره هایی را برای معلمان و اولیاء ارائه نمایند. اخیراً روانشناسان مدرسه نقش های فرضی گستردهای پیدا کردهاند.
ارزیابی محتوای درسی، کنترل پیشرفت دانشآموزان، پشتیبانی از رفتارهای مثبت، مداخله های درمانی و پاسخگویی به مشکلات در بعضی از ایالتها مورد تأکید قرار گرفته است - جکسون، . - 2007 در سال 2002، روانشناسی مدرسه یکی از 10 حرفه پرطرفدار در آمریکا شناخته شد و تقاضا برای روانشناسان مدرسه همچنان رو به افزایش است. در 19 دسامبر 2007 با انتشار »اخبار آمریکا و گزارش جهانٍ« روانشناسی مدرسه به عنوان یکی از بهترین شغلهای آن دهه مورد شناسایی قرار گرفت.
عواملی چون کمبود روانشناسان مدرسه، نیاز رو به افزایش خدماتی که توسط روانشناسان مدرسه ارائه میشود، قوانینی که جهت خدمت رسانی به کودکان دارای نیازهای خاص تصویب گردیده است، افزایش کودکان درخودمانده و اوتیسمَ، آمار بالای دانشآموزانی که درگیر خشونتهای مدرسهای هستند و تأکید رسانهای که بر مشکلات بچههای مدرسه شده و شیوع مشکلات رفتاری و مشکلات یادگیری در دانشآموزان، اهمیت این رشته را بیشتر کرده است - به نقل از میلر و همکاران، . - 2010 در ایران ، حتی یک متخصص روان شناسی مدرسه در کل آموزش و پرورش کشور که دارای 55 هزار مدرسه و 14 میلیون دانشآموز و 800 هزار معلم است، وجود ندارد و در حال حاضر هم کوششی برای حل چنین مشکلی به عمل نمی آید.
این در حالی است که در کشور کوچکی مانند سوئد بیش از 800 روان شناس مدرسه که تخصص عالی دارند، مشغول به کارند. در داخل کشور به کلی فاقد متخصصانی هستیم که در روان شناسی مدرسه تحصیل کرده باشند و به ارائه خدمات تشخیصی و بهبودبخشی در مدارس بپردازند - به نقل از لطفآبادی، . - 1387 بنابراین به دلیل اهمیت و تاثیر گذاری خدمات حرفه روانشناسی مدرسه در سلامت دانشآموزان، معلمان و کارکنان مدرسه و با توجه به این که هنوز این حرفه در ایران بصورت تخصصی ایجاد نشده و توسعه پیدا نکرده است و شناخت از این رشته محدود می باشد؛ مقاله حاضر به بررسی نقش ها و کارکردهای روانشناسان مدرسه و خط مشی های آموزشی روانشناسی مدرسه می پردازد.
