مقاله زندگی علمی و معرفت محور از دیدگاه اسلام

بخشی از مقاله

چکیده :

زندگی علمی و معرفت محور از مقولاتی است که از نظر گاههای متنوعی قابل نقد وتحلیل تواند بود در این نوشتار بر آن است به شیوه تحلیلی و پژوهشی به سوالاتی از این قبیل پاسخ دهد.الف - ویژگی های مهم جامعه آرمانی اسلام و مدر نیته غرب چیست ؟ب - اصول و شاخص ها و مبانی و فوائد زندگی علمی غرب واسلام چگونه است ؟ج - آیا وجه مشترک و افتراق بین اسلام با جامعه غیر دینی یا سکولار وجود دارد ؟و در نهایت با رویکردی نقادانه بنیادهای فکری اسلام و زندگی علم محور- - که هدف آن سعادت زندگی دنیوی و اخروی و توازن جنبه های مادی و معنوی و اخلاق گرایی علمی است - -. میزان سازگاری اسلام و مدرنیته بانگرش تطبیقی اسلامی مورد اشارت قرار خواهد گرفت.

واژگان کلیدی : زندگی علمی ،دین محور ، معرفت ،سکولار علم محور اسلامی

چیستی زندگی معرفتی ؟:

دراین مقاله سعی می شود تا اهمیت و ضرورت اصول و مبانی اهداف و شاخص های و فواید و پیامدهای زندگی علمی در مفهوم اسلامی و غربی تبیین گردد میزان و سنجش سازگاری دین اسلام با مدرنیته مورد بررسی قرار گیرد.

اهمیت و ضرورت زندگی دانش محور یا معرفت زا

در جامعه کنونی زندگی معرفت محور شرایطی را فراهم می کند که همه ی افراد جامعه به آن شرایط به گونه ای التزام دارند. این التزام باعث به وجود آمدن توسعه علمی می شود در حالی که جامعه سنتی به علت رکود یا ماورائی بودن بسیاری از اتفاقات و خرافی بودن بعضی از انها ا ز رشد متناسب با مصالح انسانی باز می ماندسید حسین نصر در این مورداشارتی دارد» مدرن از دیدگاه ما بریدن و گسیختن از اصول استعلایی - Trancendent - یعنی از اصول تغییرناپذیر و ابدی است که بر همه چیز حاکم است و انسان از طریق وحی و الهام به آنها آگاه میشود. به این معنا مدرنیسم در تقابل با سنت - دین - قرار میگیرد.» - نصر، - بیتا - ، - 15

سروش »مدرنیته را حالتی می داند که در فکر و یا در عالم خارج پدید میآید و عمدتا غفلت آلود نیز میباشد، که این حالت گوهری دارد به نام معرفتهای درجهی دوم، ایشان میگوید:گوهر مدرنیته و نو شدن جهان امروز ظهور معرفتهای درجهی دومی است که با پسوند »شناسی « همراهند و به همین دلیل مشاهده میکنیم مقولاتی که در جهان جدید مطرح شده مطلقا برای کسی که سر از زیر لحاف سنت بیرون نکرده، قابل فهم نخواهد بود. جهان با علم و صنعت جدید مدرن نشده است، با نگاه درجهی دوم مدرن شده است. « - سروش، 1373 ، - 352 حاتم قادری مدرنیته را یک تحول عینی میداند که با فهم سنتی از دین مخالف است، اما مددپور به نقل از یکی از متفکران غربی مدرنیته را یک شهود باطنی و از سنخ ایدهها مییابد و، مدرنیته را این گونه معرفی میکند :مدرنیته گونهای از تفکر و شیوهای از زندگی در جهان معاصر است که به مفهوم پذیرش تغییر مییاشد..

اصول و مبانی زندگی معرفتی بشر از دیدگاه غرب

زندگی معرفتی بشر خواهان ارزش گزاری به فرهنگها و هویت های زندگی جامعه است و از رهگذر تنوع و تکثر می تواند تمامی دانش های بشری اعم از محلی و بومی تا مدرن را در بر گیرد و این خود سازنده حقوق اجتماعی بشر است که جوامع انسانی با تنوع علمی خود بتواند بدون جنگ و نزاع دیدگاههای همدیگر را تحمل کنند مشارکت عمومی و همگانی در این امر نوعی تحولی است دسترسی به اطلاعات فرهنگی زندگی و اجتماعی باعث بوجود آمدن شبکه های اطلاعاتی در جامعه می گردد و باعث رویش دیدگاههای منطقی و اصول محور می گردد و این نوع دیدگاه ها بر اثر مشارکت مدنی و توسعه انسانی صورت می گیرد .

بدین ترتیب زندگی دانش بنیان بر سه پایه ارزش دهی بهتر به اشکال موجود دانش برای کاهش شکاف علمی و رویکرد مشارکتی بیشتر با شفافیت اطلاع رسانی و دستیابی همگانی به دانش و نهایتا همگرایی بهتر و سیاست های علمی و معرفتی استوار است . - Unesco .2005:188 - در قلب زندگی دانش بنیان توان شناسایی تولید پردازش توزیع و استفاده از داده ها به منظور ایجاد و بکار گیری شناخت های ضروری برای توسعه انسانی بگونه ای است که خود مختار شدن اجتماع معرفتی امکان تنوع؛ تکثر ؛ همگرایی، یکپارچگی و مشارکت را فراهم می کند. - - Unesco.2004.74 در واقع اصول زندگی دانش محور آموزش کیفی برای همگان احترام به اندیشه ها و تنوع فرهنگی دسترسی به داده های جهانی آزادی بیان و غیره استوار است تا از این رهگذر جامعه دانش مدار، فرا گیر و توسعه محور بوجود آید .

در زندگی علم محور باید به حفظ زندگی در کره خاکی را مرتبط دانست چرا که آموزش در طول زندگی انسانی باید طوری باشد که منجر به حفظ محیط پیرامونی خودمان نیز بشود و نیز به توسعه پایدار در تمامی سطوح جامعه بینجامد و در این محور باید سرمایه گذاری کرد و با توسعه اگاهی های جامعه بشری مشکلات زیست محیطی و افزایش کارایی و ارتقاء خلاقیت ها و سر انجام توسعه فرهنگ عمومی جامعه گردد بگونه های که رویکرد تمام نگر بویژه در زمینه دانش تخصصی برای جامعه حکم فرما شود تا همگان در فرایند تصمیم گیری و تاثیر گذاری بر فرآیندها از طریق دانشگاهها و نهاد های تحقیقاتی مشارکت نمایند - primo2003.34-40 - .

اصول و پارامترها ی جامعهء دانش بنیان آزادی بیان ,دسترسی همگان به اطلاعات و معارف ,احترام به شرافت بشری و تنوع فرهنگی و زبانی و دسترسی همگان به اموزش های کیفی ودرک همگرایی برای زندگی دانش محور معرفت های بومی و سنتی نیزضروری است زندگی علمی برای اینکه دارای هنجارهای حرفه ای و اخلاقی برتر باشد باید با مبانی حقوق بشری احترام به زندگی خصوصی شرافت و کرامت بشری همبستگی میان مردم در عرصه قومی و فرا ملیتی نهایدینه شوند تعهد جوامع را به سوی اصول مردم داری مسئولیت حکمرانی شایسته را تقویت می کنند و همه اینها در زمانی می توانند میسور باشند که به نفی فقر و نابرابری ها و ایجاد زمینه بستر برای عدالت اجتماعی تا همگان بتوانند از امکانات موجود به نحو بهتر استفاده بکنند در زمینه توسعه زیر ساخت ها و دسترسی و استفاده برابر از فنون ارتباطی بهره مند شوند..- - unesco.2004:72 73 -

-2 اهداف زندگی دانش محور از دیدگاه غرب

مهم ترین ویژگی زندگی دانش محور پرورش استعدادها و خلاقیت برای تربیت نیروی انسانی است این امر در چند محور می تواند مورد مطالعه قرار داد یک : بر قراری ارتباط وو اطلاعات فعال از رهگذر توسعه زیر ساخت ها و فن آوری اطلاعات است که منجربه توسعه پایدار در زمینه های آموزش و فراگیری مهارت ها و اشتغال ها می گردد علاوه بر آن باید روش