بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی عوامل تأثیرگذار بر عدم تمایل مالکان مساکن فرسوده به عنوان بخش خصوصی به نوسازی در محله سرشور مشهد هست. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت جمعآوری اطلاعات مربوط به مباحث نظری از روش کتابخانهای و برای پاسخگویی به سؤالات تحقیق، از روش میدانی شامل پرسشنامه و مصاحبه با مالکین واحدهای فرسوده محله استفاده شده است.
جامعه آماری شامل مالکین و ساکنین واحدهای مسکونیِ فرسوده در محله است که بالغبر 40 نفر میباشند و از طریق مشاهده مستقیم شناساییشدهاند. جهت تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزار spss استفادهشده است. بر اساس نتایج حاصله، نیمی از قطعات مذکور وسعتی کمتر از 150 متر و قدمتی بین 31-40 سال دارند و به لحاظ دوام نیز 62/5 درصد از قطعات بیدوام میباشند. محل سکونت 45 درصد مالکین داخل محله وعمدتاً در حاشیه خیابانهای فرعی می باشند. ازجمله عوامل اصلی درعدم تمایل مالکین و ساکنین مساکنِ فرسوده به نوسازی در محله، عدم توانایی مالی مالک با 35/7 درصد و همچنین سالخورده بودن مالک و عدم توانایی او برای نوسازی با 20 درصد میباشد.
-1 مقدمه
شهرها به مثابه ٔ موجودات زندهای هستند که حیات مییابند، رشد میکنند و به بلوغ میرسند - شکور و همکاران، - 84 :1393 پس همواره نیاز به تجدید حیات دارند و برای ادامه حیات، نیازمند احیای بافتهای فرسوده خود هستند . - Sutcliffe, 1980: 214 - بهطورکلی بافت فرسوده شهری به عرصههایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می شود که یکی از سه مشخصه زیر رادارند: -1 بیش از 50 درصد ابنیه آن ناپایدار و فرسوده باشند؛ -2 بیش از 50 درصد معابر آن کمتر از 6 متر باشند؛ -3 بیش از 50 درصد ابنیه آن کمتر از 200 مترمربع باشند - حبیبی و همکاران، . - 68 :1386 با توجه به مشکلات متعدد برای بافتهای فرسوده، این مسئله تبدیل به »تهدیدی« انسانی، اجتماعی و اقتصادی برای شهرها و کلانشهرها گردیده است.
امروزه بافتهای فرسوده از لحاظ ساختاری و عملکردی دچار کمبودهایی هستند و آنگونه که باید و شاید نمیتواند جوابگوی نیاز ساکنان خود باشد - سراسکانرود و همکاران، . - 4 :1390 کالبدشناسی ساختاری و عملکردی این بافتها نشاندهنده تجلی مشکلاتی مانند تراکم جمعیت و فعالیتها، افول اقتصادی، افول کیفیت کالبدی، کاهش ارزشهای محله ای و مسکونی، افول کیفیتهای اجتماعی، شرایط نامطلوب زیست محیطی، دشواریهای دسترسی و مشکلات ترافیکی و انحطاط کیفیتهای فرهنگی و بصری است که به عنوان یک تهدید جدی برای آینده شهر محسوب می شود - داوودپور و نیکنیا، - 32 :1390 و در یک کلام زندگی سالم شهری جریان ندارد، بر این اساس یکی از ضرورتهای مهم شهر و شهرنشینی عصر حاضر بهسازی و نوسازی این بافتهای شهری است - حناچی، . - 510 :1376
در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری چهار عامل مهم دخیل هستند که عبارتاند از: دولت و سازمانهای مربوط که بر اساس مواد قانونی و سیاستهای دولت بر بهسازی و نوسازی تأکید میورزند، شرکتهای مختلف مجری که بهعنوان مجری وارد این برنامهها می شوند، سرمایهگذارانی کهعموماً از بیرون مناطق برای منافع اقتصادی وارد برنامههای نوسازی میشوند و درنهایت مردم ساکن و مالک در این بافت ها میباشند - مهرانفر و همکاران،. - 166 :1391
نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده تنها با برنامه های مشارکتی قابلدستیابی است، زیرا سازمانهای دولتی و خصوصی ازجمله شهرداریها در اجرای پروژههای شهری با محدودیت بودجه مواجهاند. در این میان، مردم سهم قابلتوجهی در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری دارند که این امر حاکی از اهمیت و نقش ویژه مشارکت بخش خصوصی - ساکنین و مالکین مساکن فرسوده - در مدیریت شهری بهویژه احیای بافت فرسوده میباشد - رهنما، . - 235 :1390 در حال حاضر در کشور ایران بیش از 67 هزار هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد با جمعیت بیش از 8/5 میلیون نفر در بخشهای مرکزی و میانی 383 شهر شناساییشده است - صداقت رستمی و دیگران، . - 103 :1389 در این میان، شهر مشهد با 2245/47 هکتار بافت فرسوده شهری که یک سیزدهم مساحت شهر را شامل میشود
