بخشی از مقاله
چکیده
یکی از عواملی که می تواند سبب رشد و پیشرفت و میزان بالاتری از نتیجه دهی یک موسسه و یا شرکت شود ارزیابی و جمع بندی ای است که از عملکرد آن شرکت بعمل می آید. ارزیابی به مقایسه کارکرد، عملکرد و سنجش اثر بالفعل پروژه با آنچه در ابتدای امر تدوین و برنامه ریزی شده است می پردازد. بنابراین ارزیابی شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پایش به منظور دادن امکان تبدیل یا تعریف مجدد سیاستها ، اهداف ، ترتیبات نهادی و منابع موثر می باشد.
مدیریت توسعه صادرات نیز برای ارائه خدمات موثر خود به شرکتهای دانش بنیان، اقدام به ارزیابی این شرکتها از حیث توانمندی صادراتی و آموزشی نموده است. به همین منظور، لیست اولیه ای شامل 400شرکت دانش بنیان مستقر در پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد جمع آوری شد و در دو مرحله به ارزیابی توانمندی صادراتی و آموزشی آنها پرداخته شد. پس از جمع آوری اطلاعات و بایگانی آنها در دیتا بانک مرجع، کار تحلیل آنها آغاز شده و توانایی صادراتی شرکتها به دست آمده و سطح آنها در صادرات تخمین زده شد.
-1 مقدمه
دانش به عنوان یک منبع راهبردی و یک شایستگی کلیدی برای سازما نها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دانش بر اساس منبع ایجاد، در سه دانش فردی، گروهی و سازمانی طبقه بندی می شود.
در اقتصاد، کشاورزی زمین، نیرو و منابع طبیعی و در اقتصاد صنعتی سرمایه، ماشین آلات و مدیریت عوامل مؤثر بر تولید و تعیین کننده استاندارد زندگی محسوب میشوند. ولی اقتصاد دانش بنیان نگاهی نو به علل رشد اقتصادی بلند مدت دارد. در اقتصاد دانش بنیان علم، فناوری، نوآوری و کارآفرینی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی قلمداد میشوند. [1] اقتصاد دانش بنیان، مبتنی بر تولید و توزیع واستفاده از دانش است ، و دانش- محوری گرایش به توانایی برای سرمایه گذاری با فناوری بالاست
توسعه و رشد این اقتصاد، مستلزم همزمانی سیاست های صنعتی و سیاست های توسعه علوم پایه، سیاست های توسعه فناوری است لذا تاکید اقتصاد دانش بنیان بر توزیع وتولید دانش نیست بلکه به کاری گیری دانش است یعنی به کار گیری دانش در تمام فعالیت های اقتصادی است
امروزه سازمانها در حال وارد شدن به اقتصاد مبتنی بر دانش هستند [2] ، اقتصادی که در آن دانش و داراییهای نامشهود به عنوان مهمترین عامل تولید و مزیت رقابتی [3] و همچنین به عنوان مهمترین منبع نوآوری برای سازمانها [4] شناخته شده است
دولت ها معمولا صنایع با فن آوری برتر را مورد حمایت قرار میدهند و به این صنایع مشوق هایی پرداخت میکنند، زیرا این صنایع میتوانند مزایایی را در اقتصاد ایجاد کنند که سایر بخشهای اقتصادی نیز از این مزیت ها منتفع میگردند. به همین دلیل دولتها بر این باورند که صنایع با فناوری برتر میتوانند آثار مثبت خارجی در اقتصاد ایجاد کنند. دقیقا مشابه استفاده از تعرفه برای حمایت از صنایع نو پا .
مطالعات تجربی نشان میدهند که شرکتهای هایتک کوچک اغلب برای بقا، رشد و موفقیت نیاز دارند که در مراحل ابتدایی عمرشان بینالمللی شوند. [5] همچنین محققان دریافتهاند که دامنه محدود محصولات، سرعت بالای منسوخ شدن محصولات و تقاضای داخلی محدود خصوصا در کشورهای کوچک و همچنین هزینههای بالای تحقیق و توسعه از جمله عواملی است که شرکتهای کوچک و متوسط هایتک را به سمت بینالمللی شدن سوق می-دهد[6] و .[5] به همین خاطر بین المللی شدن شرکتهای دانش بنیان و توسعه شبکههای جهانی مهمترین اصل بقای این شرکتها و تولید ثروت است.
مدیریت توسعه صادرات فناوری مرکز همکاریهای فناوری و نوآوری ریاست جمهوری در راستای حمایت از صادرات شرکتهای فناور، برنامه های حمایتی خود را در سه فاز مختلف آمادگی، حضور و تثبیت و برنامههای حمایتی خود را در قالب توانمندسازی، دسترسی به بازار و پشتیبانی و تسهیلات ارائه می دهد. در همین راستا برای آن که تصویر محسوسی از میزان اثربخشی شرکت های فناور با رویکرد صادراتی داشته باشیم و برنامههای حمایتی را با توجه به رتبه صادراتی هر شرکت اعمال نماییم، ضروری بود تا به صورت هدفمند تمامی جوانب عملکردی شرکتهای فناور، تحت نظر قرار گیرد. بدین لحاظ برآن شدیم که در پژوهش حاضر به شناسایی و ارزیابی توانمندی شرکتهای فناور صادراتی بپردازیم.
-2 مبانی نظری
-1-2 تعاریف
ارزیابی عملکرد:
ارزیابی عملکرد فرآیندی است که به سنجش و اندازه گیری، ارزش گذاری و قضاوت درباره چگونگی عملکرد یک سازمان و یا فعالیت ها طی دوره ای معین می پردازد. ارزیابی عملکرد در بعد سازمانی معمولا مترادف اثربخشی فعالیت هاست. منظور از اثربخشی میزان دستیابی به اهداف و برنامه ها با ویژگی کارا بودن فعالیت ها و عملیات است
شرکت دانش بنیان:
بر اساس مادهی یک قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان، »شرکتها و مؤسسات دانشبنیان شرکت یا مؤسسهی خصوصی یا تعاونی است که به منظور همافزایی علم و ثروت، توسعهی اقتصاد دانشمحور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی - شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری - و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه - شامل طراحی و تولید کالا و خدمات - در حوزهی فناوریهای برتر و با ارزش افزودهی فراوان، به ویژه در تولید نرمافزارهای مربوط، تشکیل میشود.«
در تعریف مذکور، فناوری را می توان کلیهی دانش فنی، فرآیندها، ابزار و سیستمهای بهکاررفته در ساخت محصولات و ارائهی خدمات تعریف کرد
تعریف وزارت علوم از شرکت های دانش بنیان چنین است: شرکت دانش بنیان شرکتی است که سهام آن متعلق به دانشگاه ، پژوهشگاه یا دانشگاهیان باشد به منظور:
1. ایجاد زمینه بکارگیری هر چه بیشتر توانایی های دانشگاه ها و واحدهای پژوهشی در جامعه
2. تجاری سازی یافته های پژوهشی
3. ترغیب هیأت های علمی برای فعالیت بیشتر در رفع نیازهای جامعه و امکان افزایش درآمد اعضاء هیأت علمی
4. افزایش درآمدهای اختصاصی دانشگاه ها و واحدهای پژوهشی
-2-2 تدوین شاخص های ارزیابی
شاخص ها مسیر حرکت ارزیابی را برای رسیدن به اهداف مشخص می کنند. نگاه اول در تدوین شاخص ها متوجه چشم انداز و ماموریت و اهداف کلان، راهبردهای بلند مدت و کوتاه مدت و برنامه های عملیاتی و به فعالیت های اصلی متمرکز می شود. منابع احصائ و اقتباس برای تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد شرکت های دانش بنیان، قوانین و مقررات کشور و برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین چشم انداز بیست ساله کشور و راهبرد توسعه صنعتی کشور می باشد
