بخشی از مقاله
چکیده
امروزه فرایند تکنولوژی آموزشی به عنوان یکی از ره آوردهای هزاره سوم نقش وافری را در تسهیل و دست یابی به اهداف آموزشی دارد. هدف پژوهش حاضربیان ضرورت و اهمیت تکنولوژی آموزشی در تعمیق یادگیری است. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی تحلیلی است که با بررسی مقالات و کتب مربوطه گرد آوری شده است.
از این رو در این مقاله به ترتیب به مبانی نظری درباره تکنولوژی آموزشی و تعاریف اصطلاحات و واژه ها، تاریخچه ی پیدایش تکنولوژی آموزشی، توسعه ی زمینه های اصلی تکنولوژی آموزشی، ضرورت استفاده از روشهای نوین آموزشی با کمک تکنولوژیهای جدید آموزشی، نقش وکاربرد تکنولوژی آموزشی درتعلیم و تربیت، فواید تکنولوژی آموزشی، نقش حواس در یادگیری، نقش وسایل آموزشی درفرآیندآموزشی - یادگیری، انواع وسایل آموزشی ، تاثیرات رسانه برروی یادگیری شاگردان ، نقش فناوری در تسهیل یادگیری ، محیط و فناوری اطلاعات و در نهایت به مهمترین عوامل مؤثر درلزوم کاربرد تکنولوژی آموزشی پرداخته شد.
مقدمه
اهمیت آموزش و پرورش در هر کشور بر کسی پوشیده نیست و بشر در طول تاریخ زندگی خویش همواره به تعلیم و تربیت نسل آینده ،توجه نموده است. تاریخ تعلیم و تربیت جهان پر از نظریات، روش ها و نو آوری های هر دوره برای پر بار نمودن و بهتر آموزش دادن کسانی است که قرار است که آینده ملت ها را در دست گرفته و سکان دار کشتی هر مملکت باشند. اگر یادگیری را محصول آموزش بدانیم، شیوه های آموزش باید بتواند دانش آموزان را به بهترین شکل با فعالیت های یادگیری درگیر کند. در این میان نوع رویکرد آموزشی معلمان و میزان انطباق فعالیت های آموزشی آنان با شیوه های فعال تدریس که خود از نظریه ها قوت می گیرند بسیار مهم و اساسی است.
متخصصان تعلیم و تربیت بر این باورند که مهم ترین مولفه در نظام آموزش و پرورش »فرآیند یاددهی یادگیری« است. بنا بر این آن چه در محیط آموزشی به وقوع می پیوندد و یا عملا به اجرا گذاشته می شود، جدای از برنامه ها، سیاست ها و خط مشی های مصوب و ابلاغ شده نقش اساسی و مستقیم در تجربیات و یادگیری فراگیران ایفا می کنند. در واقع بخش اعظم تاثیر گذاری نظام آموزش و پرورش را باید آنچه در محیط یاددهی-یادگیری به منصه ی ظهور می رسد، جستجو کرد
امروزه افزایش حجم دانش واطلاعات، کهنه شدن سریع مطالب درسی، تغییرات سریع جوامع وغیرقابل پیشبینی بودن آینده لزوم آموزش ویادگیری مداوم را بجای آموزشهای مقطعی ایجاب می نماید.از سوی دیگر آموزش مداوم نیز، شیوه های یادگیری جدیدی را می طلبد ، شیوه هایی که بوسیله آنها فرد بتواند بطور خودگردان ومستقل وبرای تمام عمر به مطالبه دانش واستفاده از آن بپردازد. از این رو اهمیت وضرورت کنار گذاشتن شیوه ها وراهبردهای سنتی در آموزش وپرورش وتدریس و توجه به راهبردها وشیوه های نوین آموزشی آشکار می گردد که در همین راستا یکی از راهکارهای استفاده از روشهای نوین آموزشی ،بکارگیری اصولی و بهینه دانش تکنولوژی آموزشی و درنهایت فناوری اطلاعات در نظامهای آموزشی است که درنهایت منجربه تعمیق یادگیری وبهبود وضعیت آموزشی می شود.
علوم تربیتی به عنوان متولی امرآموزش عهده دار وظیفه یاددهی و یادگیری است واین رشته دردل خود گرایشهایی دارد که از جمله انها می توان به تکنولوژی آموزشی به عنوان رشته ای نوین اشاره کرد .این رشته در طول عمر کوتاه خود دوره های گوناگونی را طی کرده است که از لحاظ ویژگی می توان آن ها را به :
-1ابزارووسایل -2موادآموزشی -3نظامهای درسی -4 نظامهای آموزشی -5نظامهای اجتماعی
تقسیم نمود - مرآتی ،. - 1387 همانگونه که مشاهده می شود درتمامی دوره ها باتوجه به هدفی که داریم هیچگاه یک رسانه به تنهایی نتوانسته جای معلم را بگیرد بلکه این وسایل تنها به معلم کمک می کند که بهتردرس بدهدودرزمان کوتاهتری مطالب را به دانش آموزان تعمیم دهد.بنابراین تنها بایددر انتخاب رسانه نهایت دقت رانمود. مسلم است که یک رسانه آموزشی بدون در نظرگرفتن اینکه چرا و چگونه باید آن را به کار برد انتخاب نمی شود.انتخاب وسیله باید براساس روش ها و امکاناتی که در یک مجموعه آموزشی قراردارد انجام گیرد
روش پژوهش
نوشتارحاضر باروش توصیفی وتحلیلی وباروش کتابخانه ای گردآوری شده است . دراین مطالعه سعی برآن است که باروش کیفی وباتاکیدبرفرآیندها ودرک و تفسیرآن ها به نقش و اهمیت تکنولوژی آموزشی درتعمیق و بهبود یادگیری اشاره گردد.
مبانی نظری درباره تکنولوژی آموزشی و تعاریف اصطلاحات و و اژه ها
امروزه دانش آموزش و پرورش،به مجموعه اطلاعات نظریاطلاق می گردد که در زمینه تعلیم و تربیت بهدست آمده و منظور از تکنولوژی آموزشی، بهکار گرفتن دانش مزبور و بهکار بستن سیستماتیک اطلاعات و تکنیکهای علمی در موقعیت یادگیری است.در چارچوب این تعریف ، تکنولوژی آموزش و پرورش نه تنها شامل وسایل و سایر کارافزارهای آموزشی است، بلکه رسانه، محتوا، و روش آموزش را نیز در بر می گیرد.به بیان دیگر وقتی از تکنولوژی آموزش سخن می گوییم در واقع به مجموعه سیستم ها و ابزارهای حاکم بر مدیریت دانش در یک نظام آموزشی نظر خواهیم کرد.
به عبارت دیگر کلیه فرایندهایی که در جهت گزینش و راهبری آموزش مبتنی بر ابزارهای تکنولوزیک مورد بررسی تحلیل و استفاده قرار می گیرند در شاخص تکنولوژی آموزشی می گنجند. با اینحال باید دانست چند دههای بیش نیست که اصطلاح "تکنولوژی آموزشی"ٌ جایی برای خود در فرهنگ تعلیم و تربیت جهان اختصاص داده است. قبل از آنکه کاربرد تکنولوژی آموزشی با مفهوم جدید و مترقی آن مطرح شود، برنامهریزان و معلمان در راه بهبود امر تدریس و حصول نتایج بهتر آموزش، از مواد و وسایل آموزشی با مفهوم"سمعی و بصری" ٍ آن کمک میگرفتند.
بنابراین می توان گفت در گذشته کمکهای این شاخه از تعلیم و تربیت به نظامهای آموزشی،تنها به کاربرد صرف مواد و وسایل آموزشی خلاصه میشد. ولی امروزه اصطلاح "تکنولوژی آموزشی" مفهومی مترقی و تکامل یافته را بههمراه دارد و زمینه بهرهگیری از آن صرفاً به کاربرد مواد و وسایل آموزشی خلاصه نمیشود و بنابراین از آنجاییکه امروزه "تکنولوژی آموزشی" مفهومی به مراتب وسیعتر از گذشته یافته است قبل از هرچیز به روشنکردن مفهوم آن و زمینه کاربردی آن در عصر حاضر ، میپردازیم. به تعبیری تکنولوژی آموزشی را میتوان به"مهندسی آموزش" تشبیه نمود که از طریق آن یک" تکنولوژیست آموزشی"َ میتواند با استفاده از تکنیکهایی که می داند برای آموزش طرحی ارائه دهد که ضمن تسهیل فرایند یادگیری و تسریع آن، مؤثرتربوده و پایداریبیشتری را به همراه داشته باشدو بدین منظور تکنولوژی آموزشی ناگزیر از بهره گیری ازعلوم مختلف از جمله علم روانشناسی می باشد .
جیمز براون ُو همکاران او نیز در کتاب" تکنولوژی، رسانهها و روشها "تکنولوژی آموزشی را چنین تعریف کردهاند: تکنولوژی آموزشی فرات از کاربرد ابزار و وسایل بوده و به تعبیری تکنولوژی آموزشی بیشتر از مجموعه قسمتهای مختلف تشکیل دهنده آن می باشد و عبارتست از روش منظم طراحی، اجرا و ارزیابی کل فرآیند.
