بخشی از مقاله
خلاصه مقاله :
در قرن بیست و یکم نیازمند به زندگی در فضای شهری زنده و عاری از معضلات فرسودگی هستیم تا خستگی ناشی از زندگی شهری را در فضایی با طراحی مناسب برطرف کنیم .بافت های مسکونی فرسوده و به ظاهر نا کارآمد یکی از معضلات شهری هستند که با بی توجهی به آن ها مانند عضوی بدون جان می شوند که باید از بخش های زنده شهری جدا شوندو همچنین دارای معضلاتی چون فرسودگی کالبدی ،عملکردی ،ترافیکی ،زیست محیطی و...می باشند.
این بافت ها در درون خود پتانسیل های بالقوه ی شهری را پنهان کرده اند. یکی دیگر از موضوعات داغ مورد بحث در زمینه طراحی حمل و نقل مفهوم طراحی به شیوه نوین است که ایجاد جوامع جدیدی را ایجاب می کند که همانند شهرهای زمان گذشته به نظر می رسند .
روش سنت گرایان به شیوه جدید برای اتومبیل و جامعه جهت طراحی مفهوم جدید شکل دوستانه تر حمل و نقل به ویژه پیاده روی و حمل و نقل انبوه است .این مقاله به ارائه ی راه حل هایی برای رفع معضلات بافت فرسوده ی کاشانک به خصوص بخش مسکونی می پردازد که ازجمله ی این معضلات ریزدانگی، نفوذ ناپذیری، ناپایداری می باشد و همچنین می تواند توجه متخصصان را به خود جلب میکند زیرا این یک الگوی کاربرد زمین حمل و نقل گرا بیشتر از توسعه ی نوعی حومه ی شهر از دهه های اخیر عرضه میکند
مقدمه :
مسکن و سکونت از مهم ترین بخش های زندگی بشر است تا جایی که خانه سازی سبک های مختلفی را برای فرهنگ های مختلف به وجود آورده است.اما همین سکونت گاه ها بر اثر گذر زمان به بافت های فرسوده و ناکارآمد تبدیل می شوند.بافت های مسکونی فرسوده قسمت عمده ای از شهر های امروزی را فرا گرفته که شهر ها را کم کم رو به خاموشی و ناکارآمدی می برد و تهیه طرح نوسازی و بازسازی برای اینگونه بافت ها از اهمیت ویژه ای چه برای بافت و چه برای ساکنان آن برخوردار است.
همچنین نوسازی بافت های مسکونی می تواند بینشی اکولوژیک به همراه داشته باشد چرا که بحران انرژی و کمبود منابع تجدید ناپذیر و مشکلات زیست محیطی بر زندگی بشر سایه افکنده است بخصوص در بخش معماری که در مصرف این انرژی ها سهم بسزایی دارد. نوسازی بافت های مسکونی فرسوده بحث تامین عدالت اجتماعی و فرصت های برابر زندگی برای شهروندان رامطرح می کند
روش پژوهش :
تحقیق مذکور تحقیقی عملی است که با هدف رفع مسائل و مشکلات جوامع انسانی انجام می شود.روش تحقیق به صورت کمی و کیفی می باشد که از روش توصیفی ،تحلیلی استفاده شده است.که در ابتدا اطلاعات مربوطه به کمک اسناد و مدارک کتابخانه ای جمع آوری شده است. برای جمع آوری اطلاعات میدانی از شهروندان کمک گرفته شده است و به این طریق اطلاعات مورد نیاز در باره ی واحد های مسکونی ، مصالح و ... بدست آمده است.
پیشینه پژوهش :
تا به حال تحقیقاتی برروی عنوان مذکور به صورت مستقیم انجام نشده است اما در زمینهی بافت های فرسوده ،طراحی واحد های مسکونی و معماری پایدار به صورت جداگانه تحقیقاتی انجام شده است. مثلا :
- در زمینه بهسازی بافت های فرسوده می توان به کتاب رویکرد نوین به مدیریت نوسازی بافت های فرسوده
تهران نوشته دکتر علیرضا عندلیب اشاره کرد.
- پایان نامه کارشناسی ارشد خانم اسماء نوری در زمینه طراحی مجتمع مسکونی در بافت فرسوده تهران با
رویکرد توسعه پایدار در منطقه امام زاده قاسم تهران که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز در سال
1811 ارائه شده است.
- آقای علیرضا اردکانی در پایان نامه ی کارشناسی ارشد خود تحت عنوان - نقش پایداری در مجتمع های مسکونی
:طراحی مجتمع مسکونی پردیس قزوین - در دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز به این نتیجه رسیده است که برای ایجاد مجتمع های مسکونی پایدار ،در طرح مورد نظر سعی در ایجاد فضا های سبز در بیرون و خلق فضا های مناسب و زیبا در داخل و در نهایت ایجاد ارتباط فضا های داخلی و خارجی می تواند کارآمد باشد.
طراحی محله سنتی به شیوه نوین :
همان طور که در هر دوره ی تاریخی بررسی میشود دوره ی طراحی زیر بخش که در سال 1980 اغاز می شود می تواند در بخش بزرگ توزیح داده شود به عنوان یک واکنش مفاهیم کشف شده توسط توسعه طراحی واحد انبوه باشد . توسعه طراحی واحد نقطه عطف موفقیت حومه شهر متمایل به اتومبیل را ارایه دهد . اما طراحان حومه شهر در 21 سال گذشته در این مورد قطعیت ندارند که ایه ادامه ی الگوی عرضه شده توسط توسعه طراحی واحد امکان پذیر است یا خیر .
ویژگی های این طراحی حومه جدید ابتدا خارج از تشخیص طراح به وجود می اید که وابستگی وسیع به اتومبیل نباید بسیار ترویج داده شود . مفهوم حومه جدید توسط چندین نام مختلف وابسته به طراح خاص ارشد شناخته می شود . اصطلاحات توسعه محله سنتی طراحی سنتی به شیوه نوین توده عابران پیاده و توسعه های تمایل به حمل ونقل عابران همگی برای اشاره به مفهوم کلی حومه جدید به کار می رود .
طراحی محله سنتی با روش نوین می تواند با 5 ویژگی مربوط به هم که در زیر امده اند تعریف می شود :
1 : یک مرکز کاربرد ترکیبی که از ان اکثر ساکنین در فاصله ای پیاده یا نه بیشتر از یک ربع تا نیم مایل دورتر زندگی می کنند .
2 :احاطه ی مراکز به کار گیری به طوری که ساکنین فرصت زندگی و کار را در این توسعه دارند .
3 : ایجاد یک حس جامعه مراکز شهری و فضاهای عمومی اغلب نقاط کانونی پروژه ها هستند .
4 : ایجاد زندگی خیابان یا به وجود اوردن محیط ای دوستانه ی عابران پیاده در خیابان های باریک تر پیاده روهای وسیع تر و درختان بیشتر خیابان .
5 : تثبیت یک حالت مثبت علی رغم تازگی ان ها ایوان ها و گاراژها ی جدا و عقب نشینی شده الزامات طراحی نوعی هستند
در انتشار تحقیقی دیگر 11berman جنبه ی مهم توسعه محله ی سنتی با روش نوین را می نویسد که در زیر امده است :
1 : مرکز استفاده ی ترکیبی در فاصله ای که ساکنین پیاده می روند .
2 : مرکز شهری و استخدام محلی .
3 : دامنه انواع خانه سازی برای سطوح مختلف در امد .
4 : تراکم های بیشتر خانه سازی و قطعات کوچک تر از موارد یافت شده در حومه های شهر .
5 : معماری مجزا بر اساس معماری بومی .
6 : ایجاد یک حالت جامع .
7 : ایجاد یک حالت سنتی .
8 : فضاهای باز عادی .
9 : خیابان هایی که به عنوان فضاهای اجتماعی همراه یک وسیله ی تسهیل حمل و نقل کار می کنند .
10 : خیابان های باریک در پیاده رو ها و کوچه ها در کنار رودخانه ها .
11 : الگوهای خیابان شبکه ای که چند مسیر برای رانندگان و عابران پیاده ارایه می دهند
بررسی نمونه موردی :
محدوده ی بافت فرسوده محله کاشانک تهران
بازسازی و نوسازی مسکن پایدار در بافت های فرسوده
اهداف پژوهش :
هدف نهایی این پژوهش رفع معضلات بافت فرسوده محله کاشانک و طراحی واحد های مسکونی در آن با رویکرد معماری پایدار می باشد.مسکن یکی از عمده ترین بخش ها در بافت شهری است که با رفع مشکلات و معضلات آن و بر طرف کردن نیازهای ساکنین، بسیاری از مشکلات از جمله مشکلات فیزیکی و روانی موجود حل خواهد شد.همچنین باید خاطر نشان کرد که مسکن در هر بافتی میزان مصرف انرژی بالایی دارد زبرا فضایی است که در تما می طول دوره ی شبانه روز افرادی هستند که از آن استفاده کنند.
تعاریف : نوسازی:
نوسازی باز آفرینی هستی ها و معاصر سازی بافت و عناصر درونی آن را با حفظ ماهیت های شکلی - در ابعاد کالبدی - و هم نواخت با موازین زندگی نوین - در ابعاد غیر کالبدی - در دستور کار دارد. بستر مداخله می تواند بافت شهری ،فضای شهری مجموعه ها و بناها به تنهایی و یا در مجموع باشد.دامنهی فعالیت های نوسازی عبارت است از:نوشدن ،توان بخشی ،تجدید حیات ،انطباق ،تبدیل و دگرگونی.
در تعریفی دیگر می توان گفت: نوسازی زمانی انجام می شود که فضای شهری ، مجموعه و یا بنا از نظر عملکردی فعال هستند،ولی فرسودگی کالبدی سبب کاهش بازدهی و کارایی آن شده باشد.
