بخشی از مقاله

چکیده


یادگیری انسان و ساماندهی رفتار کودک در گرو نشاط و شادابی و هیجانات مثبت اوست و خلاقیت، شکوفایی استعدادها در گرو نشاط و انبساط روحی انجام میشود. شکی نیست که یکی از وظایف مهمتربیتی مدیریت و برنامهریزی آموزشی مدارس، تشویق کودکان به مشارکت و تعاون در همه امور است و آنان میتوانند با تدوین برنامهریزی آموزشی مناسب به جلب مشارکت دانش آموزان در امور مختلف مدرسه اقدام کنند و این موضوع میتواند به احساس مفید بودن و دور شدن از انزوا و کسالت در کودکان کمک کند و خود یکی از موارد شاد و با نشاط زیستن است. لذا، این پژوهش به بررسی تأثیر شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبستان ی شهرستان میاندوآب و ارائه ی راهکار به منظور افزایش شادابی و نشاط در برنامهریزی آموزشی پرداخته بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان مدارس شهری دوره ابتدایی شهر میاندوآب به تعداد ٌَُِْ نفر تشکیل دادند. شیوه نمونهگیری تصادفی طبقه ای بود. با استفاده از جدول مورگان(ًٌُْ)، تعداد نمونه َّْ s = نفر برآورد گردید. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش، از دو روش استفاده گردید. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل دادهها از شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. جهت محاسبه درصدها، محاسبه شاخصهای مرکزی، پراکندگی مناسب، طبقه بندی کردن دادهها و رسم نمودار استفاده شده است. جهت تعمیم نتایج، تعیین رابطه بین نظرات طبقه مورد مطالعه از آزمونT یک گروهی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که شادابی، نشاط، جنسیت و وضعیت اقتصادی خانواده در برنامهریزی آموزشیخصوصاً پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره دبستان مؤثر واقع شده است.

کلیدواژگان: شادابی، نشاط، پیشرفت تحصیلی، دانشآموزان دبستان و برنامهریزی آموزشی


مقدمه

در بهشت جایی است که به آن خانه شادی گفته میشود، هیچ کس به آن وارد نمیشود مگر آنکه موجب شادی کودکان شده باشد.« پیامبر اکرم(ص) .امروزه شادابی و نشاط فضای آموزشی نقش و جایگاه برجسته ای در مبحث کیفیت و برنامهریزی آموزشی دارد. به طوری که شور و شوق به تحصیل، فعال شدن حس کنجکاوی و افزایش خلاقیت دانش آموزان ارتباط نزدیکی با وضعیت محوطه آموزشی آنها دارد. ایجاد محیط آموزشی با نشاط برای دانش آموزان سالهاست که به عنوان یک دغدغه جدی نزد سیاستگزران و برنامه ریزان آموزش و پرورش مطرح شده است. این مسأله یکی از نیازهای اساسی دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی است، زیرا کودکان بسیار بصری هستند. آنها از محیط و فضاهایی که نشاط و شادابی را القاء کند، لذت می برند و به دلیل افزایش انگیزهها، پیشرفتهای چشمگیری در زمینههای علمی خواهند داشت. اگر امکانات، تسهیلات و برنامهریزیهای دقیق و متناسب آموزشی بتوانند حس کنجکاوی فراگیران را تحریک کنند و آنها را به سوی خود جذب نماید، این محیط برای آنها نشاط آور و شاداب خواهد بود. بنابراین لازم است والدین و مربیان و همه دست اندرکاران آموزش و پرورش با همکاری و تعامل، تلاش خود را بکار گیرند تا مراکز آموزشی را به محیط هایی با نشاط و جذاب برای دانش آموزان تبدیل کنند تا پیشرفت تحصیلی آنها ارتقاء یابد. برای دستیابی به تحقق آرمان های مربوط به شاداب سازی مدارس جهت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسؤولان نظام آموزش و پرورش و برنامهریزیهای آموزشی مطابق با استانداردهای جهانی ایجاد نمود.

دنیای صنعتی امروز و پیچیده شدن روابط، میزان ناکامیها و فشارهای روانی مردم رو به افزونی گذاشته و زندگی را به کام برخی تلخ کرده است. افراد دیگر به ارضای نیازهای اولیه راضی نیستند و نیازهای جدیدی بر گستره ی نیازهای قبلی پا بر عرصه وجود گذاشته است. در این بین دانش آموزان از این قاعده مستثنی نبوده و نسبت به نسلهای قبل تکالیف پیچیدهتر بر عهده داشته و ملزم به رعایت برنامهریزیهای نوین آموزشی میباشند. گاهی شکستها و ناکامیها باعث دلسردی آنان در حل مسائل میشود و در واقع درماندگی آموخته شده ایجاد میشود. به نظر میرسد ، شکستها کمتر باعث بروز عاطفه منفی در افراد شاد میشود و هر شکست با خوشبینی تجربه ای برای رسیدن به پیروزی تلقی می-گردد، اما شادی، خصوصیتی است که تحت تأثیر ویژگیهای سرشتی و شخصیتی فردخصوصاًدرونگرایی و برونگرایی قرار دارد(بین بریج، ًًٌٍ) .

از طرف دیگر تحت تأثیر تجارب و یادگیری نیز قرار دارد. در واقع شادی همانند ثروتی است که میتوان آن را از دست داد و یا اینکه بر آن افزود. با استفاده از روشهای شادی بخش در جریان آموزش و برنامهریزی آموزشی فراگیران، میتوان علاوه بر ایجاد محیطی رضایت بخش برای دانش آموز، با بسیاری دیگر از مشکلات از جمله میزان غیبت، دیرآمدگی، بیحوصلگی و کسالت در کلاس درس، امراض جسمی و روحی و در نهایت مسأله افت تحصیلی، مقابله شود و محیطی فراهم شود که امکانات فراگیری مؤثر دانش آموز در نظر گرفته شود. لذا توجه به تأثیر روشهای شادی بخش در برنامهریزی آموزشی دورههای مختلف تحصیلی ضروری به نظر میرسد(کرافت، ًًٍَ) .

از آنجایی که نشاط، تحرک، پویایی، شادابی از ویژگیهای نسل امروز است و موافق طبع و مقتضیات فطری اوست، خمودگی، سستی، انزوا، بی تحرکی، غمناکی، پژمردگی، آفت بزرگ و مانع عظیم رشد و شکوفایی و خلاقیت و کارآمدی نسل جوان میباشد. جلوگیری از نشاط و شادابی جوانان و جلوگیری از بروز احساسات و هیجانات عاطفی آنان، موجب سرخوردگی و بروز بیماری حقارت و عقدههای روحی و روانی است. اسلام دین زیبایی و نشاط و دینی آسان و منعطف است. انبساط

1 . Bin Bridge 2 . Craft


روحی، بهجت افزایی و خنده رویی از زمینههای رشد و شکوفایی جوان و زمینه ای برای تخلیه عقدههای روحی و فشارهای روانی است. نشاط و انبساط روحی، یکی از متغیرهای مؤثر در شکل گیری شخصیت مثبت در کودکان و کودکان است و بالعکس، اضطراب و تشویش خاطر عامل مهمی در توقف استعدادها است. روانشناسان حالت شادی را نتیجه عمل هماهنگ و منسجم و سامان یافته همه عواطف یک فرد میدانند و معتقد هستند که نشاط و آرامش روحی زمینههای باروری خرد و اندیشه را به وجود می آورد(اسکندری، ٌََّ).

»مارشال ریو« (ٌَُْ) نویسنده کتاب »انگیزش و هیجان« در تعریف شادی همچنین می نویسد: »شادی احساس مثبتی است که از حس رضایتمندی و پیروزی به دست میآید.« شادی یکی از نیازهای اساسی زندگی و عاملی برای رشد و موفقیت است. نظام هستی به گونه ای است که اسباب شادی را برای انسان فراهم میکند؛ بهار طرب انگیز، آبشارهای زیبا، گلهای رنگارنگ، صحنه طلوع خورشید، باران لطیف، پرندگان زیبا و نغمه سرایی آنها و بسیاری دیگر از پدیدههای شگفت انگیز جهان، شادی را برای ما به ارمغان می آورند. البته دین ما یعنی دین فطرت و طبیعت، پیروان خود را به شادیهای مثبت و سازنده دعوت میکند. امام علی(ع) می فرماید: »این دلها همانند بدنها خسته و افسرده میشوند و نیاز به استراحت دارند، در این حال، نکتههای زیبا و نشاط انگیز برای آنها انتخاب کنید. )«استیل و کونیگ، ًًٍْ) .
لذا »فوردایس« اصول چهاردهگانه ای را برای افزایش شادمانی بیان میکند که به آنها اشاره شده است.

اصول چهاردهگانه »فوردایس« جهت افزایش شادمانی

ٌ-فعالتر بودن و سرگرمی ٍ-زندگی در زمان حال َ-اولویت و ارزش دادن به شادی

ُ-گذراندن اوقات بیشتر در اجتماعات فعالیتهای جمعی ِ-ارتباطات نزدیک و صمیمانه ّ-مولد بودن و انجام کارهای سودمند و معنادار ْ-برنامهریزی و سازماندهی بهتر َ-دورکردن نگرانیها ُ-کاهش سطح توقعات و آرزوها

ًٌ-افزایش تفکر مثبت و خوش بینی ٌٌ-پرورش شخصیت سالم ٌٍ-پرورش شخصیت اجتماعی وبرونگرا ٌَ-خود بودن

ٌُ-از بین بردن احساسات و مسائل منفی

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید